Του Σπύρου Λαβδιώτη
Το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που προτείνει η κυβέρνηση τιτλοφορείται ως «εκσυγχρονισμός» και «απλοποίηση της εργατικής νομοθεσίας», όμως ακολουθεί το πνεύμα σχεδίου της Επιτροπής Πισσαρίδη, και αναστέλλονται οι συλλογικές συμβάσεις μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ των εργατικών και εργοδοτικών οργανώσεων.
Αντ’ αυτών, θεσμοθετείται το ελαστικό ωράριο εργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και εργαζομένων με ατομικές συμβάσεις εργασίας. Η ‘απλοποίηση’ αυτή της εργατικής νομοθεσίας de facto καταργεί το 8αρο και προωθεί το 10ωρο ημερήσιας εργασίας – χωρίς πρόσθετη χρηματική αμοιβή. 1
Με το νέο νομοσχέδιο της απορρύθμισης της αγοράς εργασίας, η εργάσιμη εβδομάδα επιμηκύνεται μέχρι 50 ώρες, το πενθήμερο καταργείται, 2 αυξάνονται οι νόμιμες υπερωρίες, 3 και μαζί, η ζωή και οι αμοιβές του εργαζόμενου γίνονται ‘λάστιχο’ και μένει εκτεθειμένος απέναντι στις αυθαιρεσίες του εργοδότη. Ωστόσο, ο υπουργός εργασίας διαφωνεί και σε αλλεπάλληλες συνεντεύξεις στα τηλεοπτικά δίκτυα ισχυρίζεται ότι το νομοσχέδιο προστατεύει τους εργαζόμενους από αυθαιρεσίες κακών εργοδοτών με την καθιέρωση της ψηφιακής κάρτας απασχόλησης. Δηλαδή, ο κ. υπουργός υπαινίσσεται ότι το χρόνιο εργασιακό πρόβλημα θα επιλυθεί μέσω ηλεκτρονικής διαδικασίας και δεν θα γίνεται ο εργαζόμενος θύμα του εργοδότη! Μάλιστα , ο Κωστής Χατζηδάκης έφτασε στο σημείο να δηλώσει πως η «εργασιακή ευελιξία» του νομοσχεδίου θα δώσει ακόμα και τη δυνατότηταστον εργαζόμενο να πάει να μαζέψει τις ελιές του. 4
Που να φανταστεί ο κ.Χατζηδάκης ότι με τις δηλώσεις του έρχεται σε μετωπική σύγκρουση με το ίνδαλμα των ομοϊδεατών, θερμών οπαδών της laissez -faireοικονομίας, τον διάσημοAdamSmith. Το πιο φημισμένο εδάφιο του Smith, αφορά την ηθική δικαίωση των κινήτρων τα οποία θεωρούνται επί αιώνες ύποπτα και αναφέρεται στην εγωκεντρική συμπεριφορά των ανθρώπων : «Δεν είναι από την καλοσύνη του χασάπη, του ζυθοποιού, ή του φούρναρη που αναμένουμε τον δείπνο μας, αλλά από τη θεώρηση του δικού τους συμφέροντος. Απευθύνουμε τους εαυτούς μας, όχι στην ανθρωπιά τους, αλλά στην αγάπη για τον εαυτό τους.» 5
Πλην όμως, στον Πλούτο των Εθνών, ο Smith αναφέρεται εκτενώς στη σπουδαιότητα της εργασίας και με σαφήνεια δηλώνει : «Η πραγματική τιμή των πάντων, τι πράγματι κοστίζει το καθετί για τον άνθρωπο που επιθυμεί να το αποκτήσει, είναι ο μόχθος και η δυσκολία για να το αποκτήσει». «Η εργασία, επομένως, είναι η πραγματική μονάδα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας όλων των προϊόντων». 6 Εντούτοις, το εργασιακό νομοσχέδιο το οποίο βρίσκεται στην τελική του φάση, προτείνοντας την απλήρωτη εργασία δύο έξτρα ωρών ημερησίως και την αύξηση των νομίμων υπερωριών, με συμψηφισμό «επιστροφής» του παραπάνω χρόνου δουλειάς, με ρεπό και άδειες και όχι με χρήμα, μηδενίζει, μερικώς, την αξία της εργασίας. Έτσι, την μετατρέπει σε φθηνή και απαξιωμένη εργασία. Ο εργαζόμενος αποστερείται τους απαραίτητους πόρους για την επιβίωση και είναι η άμεση ανάγκη να βρει δουλειά για να επιβιώσει και όχι η θέλησή του που τον οδηγεί στη σύναψη της περιφρονητικής σύμβασης με τον εργοδότη. Ο εργαζόμενος βρίσκεται με ένα τεράστιο μειονέκτημα στη διαπραγμάτευση των όρων εργασίας.
Άρα, αυτό που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση και με πηχυαία γράμματα το τιτλοφορεί «Νομοσχέδιο για την Προστασία της Εργασίας», 7 δεν αποτελεί «εκσυγχρονισμό», αλλά επιστροφή στον φεουδαρχικό θεσμό του «corvée». 8 Ίσως θεωρηθεί υπερβολή, η συσχέτιση του προτεινόμενου από την κυβέρνηση εργασιακού νομοσχεδίου με οπισθοδρόμηση στον φεουδαρχικό θεσμό του corvée. Κι όμως δεν είναι. Επί φεουδαρχίας, η σχέση φεουδάρχη (άρχοντα) και δουλοπάροικου (εργάτη γεωργίας) ήταν αμφοτεροβαρής, βασίζονταν σε δικαιώματα και υποχρεώσεις. Ο άρχοντας παρείχε στο δουλοπάροικο, στέγη, χωράφι, και προστασία, νομική και από ληστείες. Σε αντάλλαγμα, οι γεωργικοί εργάτες αποπλήρωναν τον άρχοντα, με την εργασία στην καλλιέργεια της γης που κατείχε και της παροχής μέρους των τροφίμων που παρήγαγαν στα δικά τους χωράφια. Το πρόβλημα με τον θεσμό του corvée πήγαζε – και ήταν μισητός – από το γεγονός ότι η εργασία απαιτείτο την ίδια περίοδο που έπρεπε να φροντίσουν τους αγρούς τους – φύτευμα, συγκομιδή. Έτσι, έπρεπε να εργαστούν στα κτήματα του άρχοντα και να παραμελήσουν τα δικά τους. Μήπως συμβαίνει κάτι χειρότερο για τον εργαζόμενο με το νέο νομοσχέδιο; Πού εμφανίζεται η αμφοτεροβαρής σχέση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη;
Ποιά είναι, πράγματι, η παροχή προστασίας της εργασίας;
Η απάντηση, δεν υπάρχουν.
Υπάρχει ο εργοδότης, πιο πέρα εμφανίζεται ο ΣΕΒ, και στο βάθος η οπτασία της προστασίας.
Το εργασιακό νομοσχέδιο αποτελεί πρότυπο μονιμοποίησης της εξαθλίωσης των εργαζομένων και της ζοφερής προοπτικής των συνθηκών εργασίας. Η Ελλάδα βρίσκεται σε πρωτόγνωρη οικονομική κρίση, με το ΑΕΠ πιο κάτω από το επίπεδο του 2003. Βιώνουμε μια σαφή επιδείνωση των συνθηκών ζωής και το 1/3 του πληθυσμού της χώρας ζει στο όριο της πτώχειας. Τώρα έρχεται και ένα εργασιακό νομοσχέδιο που χειροτερεύει τις συνθήκες και ενταφιάσει τα εργατικά δικαιώματα, με την περικοπή αμοιβών και την αντικατάσταση με ωράρια απλήρωτης εργασίας. Όταν όμως ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα είναι € 650 μηνιαίως 9 , γιατί είδους προστασία μπορεί κάποιος σοβαρά να μιλήσει;
Ας μας πουν, λοιπόν, όχι μόνο η σημερινή κυβέρνηση, αλλά και οι προηγούμενες που θέσπισαν τον κατώτατο μισθό, πως θα επιβιώσει ένας εργαζόμενος όταν ο μισθός είναι κατώτερος του ελαχίστου επιπέδου διαβίωσης και αναπαραγωγής του είδους του; Πώς είναι δυνατόν τα € 650 να επαρκούν, για μηνιαία τροφή (ευτυχώς, υπάρχουν και οι προσφορές στα σουπερμάρκετ), για στέγη (επί φεουδαρχίας υπήρχε, έστω και σε χαμόσπιτα), για ρουχισμό, τα τσιγάρα (για την καταπράυνση του πόνου), τις μεταφορές, τις τηλεπικοινωνίες, ή για λογαριασμούς κοινής ωφέλειας; Ως επίλογο, παρατίθεται ο μηνιαίος κατώτατος μισθός για κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ : 10 Λουξεμβούργο € 2.202, Βέλγιο € 1.625, Γερμανία € 1.614, Γαλλία € 1.555, Ιρλανδία € 1723, Ισπανία € 1.108, Ολλανδία € 1685, και Πορτογαλία € 776.
Ο Σπύρος Λαβδιώτης είναι Former Senior Financial Analyst στην Bank of Canada
1 Η απλήρωτη εργασία των δύο έξτρα ωρών ημερησίως, θα συμψηφίζεται μέσα στο ίδιο εξάμηνο με αντίστοιχη μείωση των ωρών εργασίας του εργαζόμενου, ή με ρεπό ή με ημέρες κανονικής αδείας.
2 Για τις Κυριακές προβλέπεται η εργασία στη λειτουργία των κλάδων, παραγωγής – αποθήκευσης – μεταφοράς και διανομής φαρμάκων, κέντρων δεδομένων, και στην εφοδιαστική αλυσίδα ‘logistics”.
3 Προτείνεται αύξηση των νομίμων υπερωριών από 48 ώρες ανά εξάμηνο σε 150 ώρες ανά εξάμηνο – οι υπερωρίες είναι άνευ πληρωμής και συμψηφίζονται με ρεπό, μειωμένο ωράριο ή με άδεια – σε όλο το φάσμα της ιδιωτικής οικονομίας, δηλαδή και στις βιομηχανικές & βιοτεχνικές επιχειρήσεις.
4 Ο Υπουργός Εργασίας Κ. Χατζηδάκης στον ΣΚΑΪ, 13.04.2021· Χατζηδάκης στον ΑΝΤ1, 18.04.2021
5 Adam Smith, The Wealth of Nations, Edwin Cannan Ed., Modern Library, 2000, p. 15, “ It is not from the benevolence of the butcher, the brewer, or the baker, that we expect our diner, but from their regard to their own interest. We address ourselves, not to their humanity but to their self-love…”
6 Ό.π., Adam Smith, The Wealth of Nations, Edwin Cannan Ed., Chapter V, σελ. 332
7 Ελληνική Δημοκρατία, Νομοσχέδιο για την Προστασία της Εργασίας, Υπουργείο Εργασίας, 15.04.2021
8 Το “corvée” είναι ένας φεουδαρχικός θεσμός απλήρωτης εργασίας που διαρκούσε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ετησίως. Συνιστούσε την υποχρέωση των ενοικιαστών γεωργών, δουλοπάροικων και απελεύθερων να εκτελέσουν απλήρωτη εργασία στα κτήματα των γαιοκτημόνων. Ο θεσμός ήταν ευρέως διαδεδομένος στη μεσαιωνική και πρώιμη σύγχρονη Ευρώπη, όπου οι υποτελείς παρείχαν απλήρωτες εργασίες που απαιτούσαν οι φεουδάρχες ή οι υπήκοοι εκτελούσαν δημόσια έργα έναντι φόρων στον Μονάρχη.
9 Υπουργείο Εργασίας, Κατώτατος Μισθός. Σύμφωνα με το άρθρο 103 ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α’ 167) και την εγκύκλιο της 18.02.2019 με την υπ’ αριθμ. οικ. 4241/127/30.1.2019 ( ΦΕΚ Β’ 173) απόφαση της Υπουργού Εργασίας Ε. Αχτσιόγλου, καθορίστηκαν από την 1.2.2019 ο νόμιμος κατώτατος μισθός και το νόμιμο κατώτατο ημερομίσθιο, για πλήρη απασχόληση, για τους υπαλλήλους και εργατοτεχνίτες όλης της χώρας, χωρίς ηλιακή διάκριση. Για τους υπαλλήλους ο κατώτατος μισθός ορίζεται στα € 650,00 και τους εργατοτεχνίτες το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται στα € 29,04. Μέχρι και σήμερα, 29. 04. 2021, ο κατώτατος μισθός δεν έχει επαναπροσδιοριστεί. Τα συμπεράσματα είναι δικά σας.
10 Eurostat, Minimum wage statistics, Statistics Explained, Feb. 5, 2021. Παρεμπιπτόντως, η Eurostat απεικονίζει τον κατώτατο μηνιαίο μισθό της Ελλάδος στα € 758! Η απορία, είναι από αβλεψία;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου